19 Απριλίου 2015

Εποχή της γνώσης ή του ανορθολογισμού;

Tης Ελένης Τριανταφυλλοπούλου / Πηγή: ΠΡΙΝ

Σε μια εποχή που θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται εποχή της γνώσης και των εκρηκτικών δυνατοτήτων της επιστήμης, τόσο η θρησκεία όσο και ο ανορθολογισμός γενικότερα διατηρούν βαθιές τις ρίζες τους στην κοινωνία. Εξίσου βαθιά συνυφασμένη παραμένει και η σχέση τους με το εκπαιδευτικό σύστημα.

Επί μακρόν εξάλλου στην Ελλάδα η εκπαίδευση ήταν αρμοδιότητα θρησκευτικών κυρίως θεσμικοτήτων και η παιδεία είχε, ως επί το πλείστον, θρησκευτικό χαρακτήρα. Μέχρι τη συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους η υπόθεση της εκπαίδευσης βασιζόταν κυρίως στον απλό κλήρο. Αλλά και μετέπειτα φορείς θρησκευτικής αγωγής αποτελούσαν τόσο οι εκκλησιαστικές και λοιπές θρησκευτικές θεσμικότητες (βλέπε κατηχητικό) όσο και το ίδιο το κοσμικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Σήμερα, εν έτει 2015, τα θρησκευτικά παραμένουν μάθημα υποχρεωτικό στα σχολεία, ενώ η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης αποτελεί έναν από τους κατοχυρωμένους σκοπούς της παιδείας σύμφωνα και με την παράγραφο 2 του άρθρου 16 του Συντάγματος. Μάλιστα, η διάταξη αυτή στην Ελλάδα ερμηνεύεται υπό το πρίσμα της επικρατούσας θρησκείας, αναγνωρίζοντας δηλαδή την επιβολή μιας κατηχητικής-μονοφωνικής εκπαίδευσης του ορθόδοξου δόγματος. Βασικός σκοπός του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι με αυτή την έννοια να καταστήσει τους μαθητές «κοινωνούς των αληθειών της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης», με βάση το περιεχόμενο των διδακτικών βιβλίων, το οποίο θέτει ως βασικό προαπαιτούμενο το γεγονός πως ο μαθητής είναι και χριστιανός ορθόδοξος. Οτιδήποτε βγαίνει έξω από τη γραμμή του ομολογιακού-κατηχητικού μαθήματος συνιστά εχθρική πράξη για την επίσημη Εκκλησία, η οποία εξακολουθεί και έχει λόγο για τα διδακτικά βιβλία όλων των βαθμίδων.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι λίγες μόνο μέρες πριν από τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, στις 23 Ιανουαρίου, με νέα εγκύκλιο ο Ανδρ. Λοβέρδος επανακαθόρισε τις προϋποθέσεις απαλλαγής των μαθητών από το μάθημα των Θρησκευτικών. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη εγκύκλιο, η απαλλαγή από το μάθημα χορηγείται ύστερα από Υπεύθυνη Δήλωση του ν. 1599/1986, του ίδιου του μαθητή (αν είναι ενήλικος) ή και των δύο γονέων του (αν είναι ανήλικος), στην οποία θα αναφέρεται ότι ο μαθητής δεν είναι χριστιανός ορθόδοξος. Πλέον δεν αρκεί δηλαδή να επικαλεστεί κάποιος λόγους θρησκευτικής συνείδησης, αλλά είναι υποχρεωτικό να δηλώσει άρνηση του ορθόδοξου δόγματος, δήλωση που θα ακολουθεί το μαθητή σε όλο τον εκπαιδευτικό του βίο. Επιπλέον ανατίθεται ρόλος ανακριτικών αρχών στους διευθυντές των σχολείων, οι οποίοι καλούνται «να ελέγχουν την τεκμηρίωση των προβαλλόμενων λόγων», κρίνοντας τη σοβαρότητα των σχετικών δηλώσεων για κάθε ενδιαφερόμενο. Αν και η νέα κυβέρνηση έχει εξαγγείλει την απόσυρση τής εν λόγω εγκυκλίου που δυσκολεύει το καθεστώς απαλλαγής, το μάθημα των Θρησκευτικών παραμένει προς το παρόν υποχρεωτικό στα ελληνικά σχολεία, όπως επίσης και ο εκκλησιασμός και η καθημερινή πρωινή προσευχή.

Η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου έχει εξάλλου σημασία να ξεκινά σε μικρή ηλικία, όταν δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί η κριτική του ικανότητα, ούτε διαθέτει επαρκείς γνώσεις για τον κόσμο, υποβάλλοντας στο νεαρό άτομο την πίστη σε θρησκευτικές μορφές και ένα τρόπο σκέψης που μαθαίνει να αποδέχεται άκριτα ιδέες ανορθολογικές. Έτσι οι μαθητές γίνονται δέκτες μεταφυσικών και ανορθολογικών αντιλήψεων για τη δημιουργία του κόσμου και του ανθρώπου, αντιλήψεις που είναι αντιδιαμετρικά αντίθετες και ασύμβατες με την επιστημονική γνώση, ενώ εξίσου ανεστραμμένα και παραμορφωτικά μαθαίνουν να ερμηνεύουν και τα κοινωνικά προβλήματα.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *