Νίκος Μπογιόπουλος, πηγή Ριζοσπάστης
«Ο
φασισμός είναι μια ιστορική φάση όπου μπήκε τώρα ο καπιταλισμός, κι
έτσι είναι κάτι το καινούργιο και παλιό μαζί. Ο καπιταλισμός στις
φασιστικές χώρες υπάρχει πια μονάχα σαν φασισμός κι ο φασισμός δεν
μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική
του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός.
Πώς,
λοιπόν, τώρα να πει κάποιος αντίπαλος του φασισμού την αλήθεια για το
φασισμό όταν δε θέλει να πει τίποτα για τον καπιταλισμό, που τον
προκαλεί; Πώς να 'χει η αλήθεια αυτή πραχτική σημασία;
Αυτοί
που είναι αντίπαλοι του φασισμού χωρίς να 'ναι αντίπαλοι του
καπιταλισμού, αυτοί που παραπονιούνται για τη βαρβαρότητα που αίτια τάχα
έχει τη βαρβαρότητα την ίδια, μοιάζουν μ' ανθρώπους που θέλουν το
μερτικό τους απ' τ' αρνί χωρίς όμως να σφαχτεί το αρνί. Θέλουν να φάνε
το κρέας, να μη δουν όμως τα αίματα. Αυτοί θα ικανοποιηθούν αν ο χασάπης
πλύνει τα χέρια του προτού φέρει το κρέας στο τραπέζι.
Δεν είναι κατά
των σχέσεων ιδιοκτησίας, που προκαλούν τη βαρβαρότητα, παρά μονάχα κατά
της βαρβαρότητας, υψώνουν τη φωνή εναντίον της, κι αυτό το κάνουν από
χώρες όπου κυριαρχούν οι ίδιες σχέσεις ιδιοκτησίας, όπου όμως οι
χασάπηδες πλένουν ακόμα τα χέρια τους προτού φέρουν το κρέας στο
τραπέζι.
Οι φωνακλάδικες διαμαρτυρίες κατά των βαρβαρικών
μέτρων μπορεί να 'ναι αποτελεσματικές για λίγο καιρό, όσο δηλαδή οι
ακροατές τους πιστεύουν πως στη δικιά τους χώρα δε θα 'ταν ποτέ δυνατό
να παρθούν τέτοια μέτρα. Ορισμένες χώρες είναι σε θέση να κρατήσουν τις
σχέσεις ιδιοκτησίας τους με λιγότερο βίαια για την ώρα μέσα απ' ό,τι
άλλες. Εκεί η δημοκρατία προσφέρει ακόμα τις υπηρεσίες για τις οποίες
άλλες χώρες αναγκάζονται να καταφύγουν στη βία, δηλαδή την εξασφάλιση
της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Το μονοπώλιο στα εργοστάσια, στα
ορυχεία, στα τσιφλίκια δημιουργεί πάντα βάρβαρες καταστάσεις σ' αυτές
τις χώρες είναι όμως λιγότερο ορατές. Η βαρβαρότητα γίνεται ορατή απ' τη στιγμή που το μονοπώλιο δεν μπορεί πια να προστατευτεί παρά μονάχα με την ανοιχτή βία».
*
(Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια»).
