Γιώργος Τσιάρας, πηγή αριστερό blog
Μόνο
εορταστικό δεν ήταν το κλίμα χθες στη Ρίγα, την πρωτεύουσα της
Λετονίας: η μικρή βαλτική Δημοκρατία έγινε μεν το 18ο μέλος στο κλειστό
κλαμπ του ευρώ, έπειτα από πολυετή αγώνα και θυσίες, αλλά η
πραγματικότητα είναι πως η πλειοψηφία των Λετονών δεν θέλει ούτε να
ακούσει για το κοινό νόμισμα, αφού δεν πιστεύει πια στη «θαυματουργή»
ευρωζώνη. Για την ακρίβεια, όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν
πως το 55%-60% των Λετονών εξακολουθούν να μη θέλουν το ευρώ, παρά τις
αντίθετες προσπάθειες των κυβερνώντων και την εκστρατεία ενημέρωσης των
πολιτών από τα μεγάλα ΜΜΕ.
Και
ο λόγος είναι απλός: σε αντίθεση με τα PIIGS του Νότου, οι Λετονοί
κυριολεκτικά «έφτυσαν αίμα» για να μπουν στην ευρωζώνη, βιώνοντας στο
πετσί τους τη σκληρότερη εσωτερική υποτίμηση στον ευρωπαϊκό χώρο.
«Καλός μαθητής»
Υπάρχει
φυσικά και η… αισιόδοξη πλευρά της ζωής. Η τελευταία έκθεση του
Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη Λετονία, ας πούμε, αναφέρει ότι η
οικονομία της χώρας, που τα τελευταία χρόνια εξελίχθηκε στον «πιο καλό
τον μαθητή» των νεοφιλελεύθερων οικονομολόγων παγκοσμίως, «επιστρέφει σε
υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης», με βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και πιο
«νοικοκυρεμένα» ελλείμματα προϋπολογισμού και ισοζυγίου. Πράγματι, χάρη
στην εσωτερική υποτίμηση, το δημόσιο έλλειμμα περιορίστηκε κατά 15
ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες ως προς το ΑΕΠ.
Το
Ταμείο παρατηρεί, ωστόσο, πως «η οικονομική δραστηριότητα παραμένει
πολύ υποτονική σε σχέση με τα προ της κρίσης επίπεδα και το ποσοστό της
ανεργίας παραμένει υψηλό, παρά τη μείωσή του», ενώ διαπιστώνει ότι
«δυστυχώς, η Λετονία έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πληθυσμού κάτω
από το όριο της φτώχειας» στην Ε.Ε. Κοινώς, οι αριθμοί ευημερούν, οι
άνθρωποι όχι. Τα προηγούμενα τρία χρόνια η συνολική υποχώρηση του ΑΕΠ
ανήλθε στο 25%: εκατοντάδες σχολεία και νοσοκομεία έκλεισαν, μισθοί και
συντάξεις ψαλιδίστηκαν άγρια, άλλες κοινωφελείς δημόσιες υπηρεσίες
ξεπουλήθηκαν στους ιδιώτες για ένα κομμάτι ψωμί. Το χειρότερο είναι πως
εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους, και πάνω από
250.000 άνθρωποι −στην πλειονότητά τους νέοι 20-30 ετών που σπούδασαν με
έξοδα του κράτους και των οικογενειών τους− μετανάστευσαν άρον άρον στο
εξωτερικό, μην αντέχοντας άλλο την ανέχεια και την εξαθλίωση των
μνημονίων.
Συμπέρασμα;
Η εγχείρηση πέτυχε, ο ασθενής απέθανε, που λέει και το γνωστό ανέκδοτο.
Και σήμερα, που επιτέλους η Λετονία τα κατάφερε να γίνει δήθεν
«ισότιμο» μέλος της κλειστής αυτής λέσχης του ευρώ, η χειμαζόμενη
κοινωνία της συνειδητοποιεί με τρόμο πως την περιμένουν πολλά ακόμη
χρόνια υπανάπτυξης και οικονομικής υποτέλειας, προτού μπορέσει να
πατήσει ξανά στα πόδια της. Κάτι σαν την Ελλάδα, δηλαδή – και χωρίς την
οκταετία των φτηνών δανείων και της «φούσκας» που βίωσε η χώρα μας και
τα άλλα «ευρω-PIIGS» τα πρώτα χρόνια του κοινού νομίσματος.
Τις…
παγωμένες δεύτερες σκέψεις των Λετονών για το ευρώ μεταφέρει σε χθεσινή
ανταπόκρισή της από τη Ρίγα η γαλλική «Monde». «Οι Βρυξέλλες δεν
πούλησαν καλά το θέμα», εξηγεί η Μπάιμπα Σαβρίνα, καθηγήτρια Οικονομίας
στο Πανεπιστήμιο της Ρίγας και ένθερμη οπαδός του ευρώ. «Μας παρουσίασαν
το ευρώ με επιχειρήματα που θύμιζαν τη σοβιετική εποχή, ότι θα φέρει
την ευημερία, ένα καλό μέλλον για τα παιδιά μας κ.ά.».
Ομως
είκοσι χρόνια μετά την ανεξαρτησία της χώρας, και δέκα μετά την είσοδο
στην Ε.Ε., η ιδέα ότι οι αποφάσεις για το μέλλον της θα λαμβάνονται στις
μακρινές και άψυχες Βρυξέλλες είναι άκρως αποτρεπτική, ενώ και το
κλασικό γεωπολιτικό επιχείρημα περί «ευρωπαϊκού κεκτημένου», σύμφωνα με
το οποίο με την υιοθέτηση του ευρώ η Λετονία αποκτά προστασία έναντι
των… πατροπαράδοτων ρωσικών βλέψεων, δεν πείθει πια.
«Οι
θετικές πλευρές του ευρώ δεν είναι χειροπιαστές για τον πληθυσμό»,
σημειώνει η Σαβρίνα – σε αντίθεση με την αγωνία για μια νέα, ραγδαία
αύξηση των τιμών σε βασικά καταναλωτικά αγαθά, που έχει τρομοκρατήσει
μεγάλα κομμάτια του κόσμου. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά το δημοσίευμα
της «Monde», «η άνοδος των τιμών και η μείωση της αγοραστικής δύναμης
προκαλούν ανησυχία σε μια χώρα όπου ο μέσος μισθός φτάνει τα 500 ευρώ.
Και οι Λετονοί δεν έχουν καμιά όρεξη να πληρώνουν για τα χρέη της
Ελλάδας»…
Πόσο
μάλλον που ο αποχαιρετισμός στο εθνικό νόμισμα, το λατ, είναι πια πολύ
πιο δύσκολος απ’ ό,τι στην προ κρίσης εποχή: πολλοί Λετονοί
συνειδητοποιούν πλέον πως η απώλεια του εθνικού ελέγχου πάνω στη
νομισματική πολιτική, και ιδιαίτερα η απώλεια του «όπλου» της
υποτίμησης, θα περιορίσει εξαιρετικά τη δυνατότητα της μικρής αυτής
χώρας των 2 εκατομμυρίων ψυχών να αντιδράσει σε μελλοντικά «κυκλικά»
οικονομικά σοκ.
Πανηγυρίζουν οι ελίτ
Στο
μεταξύ βέβαια, η νέα οικονομική ελίτ έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει για
τις νέες δυνατότητες της κοινής αγοράς. Κολοσσιαίοι όμιλοι, όπως ο
Maxima, η γιγάντια αλυσίδα σούπερ μάρκετ με τα χιλιάδες υποκαταστήματα
στις τρεις Δημοκρατίες της Βαλτικής, κάνουν χρυσές δουλειές στα
αποκαΐδια της κρίσης, όπου το μισθολογικό κόστος έχει ισοπεδωθεί μαζί με
τα δικαιώματα των εργαζομένων και οι νέοι άνθρωποι −όσοι δεν
μετανάστευσαν ακόμη− δίνουν μάχη για ένα μισθό 200-300 ευρώ τον μήνα. Σε
αυτόν το υπερ-όμιλο ανήκε άλλωστε και το μοιραίο εμπορικό κέντρο της
Ρίγας, από την πτώση του οποίου χάθηκαν πριν από ενάμιση μήνα πάνω από
50 πολίτες, οδηγώντας στην πρόωρη παραίτηση του «πρωθυπουργού του ευρώ»,
του ελάχιστα αγαπητού εντός συνόρων Βάλντις Ντομπρόβσκις.
πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
