Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη στις Κάννες, εκείνη τη βροχερή μέρα, στις 2 Νοεμβρίου του 2011, εν αναμονή της συνόδου κορυφής του G20.
Πριν από δύο ημέρες, ο Γιώργος Παπανδρέου είχε ανακοινώσει δημοψήφισμα, το οποίο θα μπορούσε να σημάνει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.
Το μέλλον του κοινού νομίσματος κρέμεται επί ξυρού ακμής και οι γύπες
των διεθνών αγορών ομολόγων περιμένουν την έκβαση των πυρετικών
διαβουλεύσεων για να καθορίσουν τη στάση τους.
Στον διάδρομο του μεγάρου του φεστιβάλ, όπου στρώνεται το κόκκινο χαλί για να παρελάσουν, σε πιο θερμές εποχές, οι κινηματογραφικοί αστέρες, η Αγκελα Μέρκελ ξεμοναχιάζει τον Ισπανό πρωθυπουργό Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο. Τον χαιρετάει με ένα φιλικό χαμόγελο και, χωρίς καμία εισαγωγή, εξαπολύει τη βόμβα της: Τι
θα λέγατε να πάρετε έκτακτο δάνειο 50 δισ. ευρώ από το... Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο; Σκοπεύω να προτείνω και στον Σίλβιο Μπερλουσκόνι να
πάρει βοήθεια 85 δισ. από το ΔΝΤ ώστε να σταθεροποιηθεί το κοινό
νόμισμα.
Το χαρακτηριστικό αυτό στιγμιότυπο, μαζί με άλλες, εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πλευρές του παρασκηνίου από το δραματικό διήμερο των Καννών, αποκαλύπτει ο πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας στο βιβλίο του «Το δίλημμα», αποσπάσματα του οποίου δόθηκαν στη δημοσιότητα από το πρακτορείο Ρόιτερς. «Η απάντησή μου ήταν ένα ευθύ και ξεκάθαρο όχι», γράφει
ο Θαπατέρο, ο οποίος δεν μπορούσε να πιστέψει στα αυτιά του. Η χώρα του
βρισκόταν ήδη σε προεκλογική περίοδο, με μια ανεργία που είχε
εκτοξευθεί στα ύψη λόγω των σκληρών μέτρων λιτότητας που είχε λάβει η
σοσιαλιστική κυβέρνηση, ακριβώς για να μην αναγκαστεί να χτυπήσει την
πόρτα του ΔΝΤ, όπως συνέβη με την Ελλάδα και άλλες υπερχρεωμένες χώρες.
Και όμως, η Γερμανίδα καγκελάριος του ζητούσε να συρθεί ικέτης του ΔΝΤ,
μεσούσης της προεκλογικής περιόδου, χωρίς να αναλογίζεται τις πολιτικές
επιπτώσεις.
«Το μικρό χρονικό διάστημα που χρειάστηκε για τη μετάφραση μου φάνηκε σαν αιωνιότητα», θυμάται ο Θαπατέρο. «Τελικά, η Μέρκελ μου απάντησε στα αγγλικά, κοιτάζοντάς με στα μάτια: ΟΚ, καταλαβαίνω». «Στο υπόλοιπο της συνόδου κρατούσα το κεφάλι χαμηλά, για να περάσω όσο γίνεται απαρατήρητος», προσθέτει ο Ισπανός πολιτικός.
Το τι ακολούθησε πίσω από τις κλειστές πόρτες είναι λίγο–πολύ γνωστό. Ο Θαπατέρο βγήκε από το κάδρο, ενώ ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι έγιναν τα αλεξικέραυνα των επιθέσεων από την Αγκελα Μέρκελ, αλλά και τον Νικολά Σαρκοζί.
Ο τελευταίος, όπως γράφτηκε στον γαλλικό Τύπο και δεν διαψεύστηκε από
το Ελιζέ, κάποια στιγμή, σε έξαλλη κατάσταση, πάτησε το ένα πόδι στην
καρέκλα κι ήταν έτοιμος να ανέβει στο τραπέζι, αλλά τον συγκράτησαν οι
συνεργάτες του – όχι όμως προτού να φωνάξει στον Ελληνα πρωθυπουργό: «You are a f...ing psycho»!
«ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ»
Στο δικό του βιβλίο –«Ημερολόγιο της κρίσης»– ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαρουάν, είχε περιγράψει με γλαφυρό τρόπο το δίωρο μαρτύριο του Έλληνα πρωθυπουργού. «Ο
Παπανδρέου παίζει την καριέρα του. Ιδρώνει όλο και πιο πολύ,
ταλαντεύεται, έπειτα καταρρέει... Είμαι παρών στον πολιτικό του θάνατο
σε ζωντανή μετάδοση... Ερχεται η σειρά του Μπερλουσκόνι... δεν θα
αντέξει για πολύ. Παπανδρέου, Μπερλουσκόνι, δύο πρωθυπουργοί θα πέσουν
σε καιρό ειρήνης, κάτω από διεθνή πίεση».
Στις αποκαλύψεις του Μπαρουάν για τις περιπέτειες του Γιώργου Παπανδρέου, ο Θαπατέρο έρχεται να προσθέσει τις δικές του μαρτυρίες για τα πάθη της ιταλικής αντιπροσωπείας. Ο Μπερλουσκόνι και ο υπουργός Οικονομικών, Τζούλιο Τρεμόντι, «έπαιζαν κατενάτσιο, προσπαθώντας να κερδίσουν χρόνο», γράφει ο Θαπατέρο. Οταν οι πιέσεις της Μέρκελ για προσφυγή της Ιταλίας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έφτασαν στο απροχώρητο, ο Τρεμόντι ξέκοψε αποφασιστικά αυτό το ενδεχόμενο με την αφοπλιστική δήλωση: «Μπορώ να σκεφτώ καλύτερους τρόπους αν είναι να διαπράξω αυτοκτονία»!
Ενδιαφέρον έχει και η αποκάλυψη του Θαπατέρο ότι το όνομα του τεχνοκράτη Μάριο Μόντι κυκλοφορούσε ήδη στους διαδρόμους των Καννών εκείνες τις θυελλώδεις ώρες. Το πολιτικό ντόμινο στον μεσογειακό Νότο είχε ήδη δρομολογηθεί. Στις 11 Νοεμβρίου παραιτήθηκε ο Γιώργος Παπανδρέου, δίνοντας τη θέση του στον Λουκά Παπαδήμο. Πέντε ημέρες αργότερα, παραιτήθηκε ο Μπερλουσκόνι, παραδίδοντας τη σκυτάλη στον Μόντι. Και στις 20 Νοεμβρίου, οι Σοσιαλιστές έχαναν τις εκλογές στην Ισπανία, για να έρθει στην εξουσία ο σύμμαχος της κ. Μέρκελ, Μαριάνο Ραχόι.
Αυτό που συγκράτησε ο Θαπατέρο από την πυρετική νύχτα ήταν «το συναίσθημα αδυναμίας των δημοκρατικών κυβερνήσεων απέναντι στις δυνάμεις της αγοράς», μαζί με την έκπληξή του για την αφύπνιση των παλιών δαιμόνων από το χρονοντούλαπο της ευρωπαϊκής ιστορίας. Στη διάρκεια ενός ιδιαίτερα φορτισμένου δείπνου, Ευρωπαίοι ηγέτες αντάλλασσαν βιτριολικές επιθέσεις, ανασύροντας μνήμες από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώπιον ενός αμήχανου και προβληματισμένου Μπαράκ Ομπάμα. «Ήταν
μόνο πέντε λεπτά, αλλά σε αυτά τα πέντε λεπτά, όσα ακούστηκαν έκλειναν
μέσα τους όλα τα δάκρυα που έχουν χυθεί στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία», γράφει ο Θαπατέρο, αφήνοντάς μας να μαντέψουμε τις λεπτομέρειες που αποφεύγει να εξιστορήσει.
*Δημοσιεύθηκε στην "Καθημερινή" 26/11/2013
