ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΗΛΩΣΗ
19 Ιουλίου  2013
Η Ελλάδα πρέπει να αποσύρει τη διάταξη για την εξαναγκαστική εξέταση για HIV και να σταματήσει την παρενόχληση των διεμφυλικών γυναικών
Η επαναφορά από τον έλληνα υπουργό Υγείας της διάταξης σχετικά με την μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων θέτει σε κίνδυνο περαιτέρω διακρίσεων και στιγματισμού τις ευάλωτες ομάδες, όπως οι εργαζόμενες του σεξ, τα οροθετικά άτομα και οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να ανακαλέσουν αμέσως τη νέα διάταξη και να τερματίσουν αυτές τις πρακτικές διακρίσεων, οι οποίες παραβιάζουν εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η ρύθμιση από το νέο υπουργό Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, έρχεται μετά την κλιμάκωση περιστατικών κατά τα οποία η αστυνομία της Θεσσαλονίκης προέβαινε σε αυθαίρετους ελέγχους ταυτότητας των διεμφυλικών γυναικών στα τέλη Μαΐου του τρέχοντος έτους.
Εκπρόσωποι του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών δήλωσαν στην οργάνωση ότι στη Θεσσαλονίκη σταμάτησαν για έλεγχο ταυτότητας 25 διεμφυλικές γυναίκες και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε αστυνομικά τμήματα, όπου τέθηκαν αυθαίρετα υπό κράτηση επί αρκετές ώρες μέχρι να αφεθούν ελεύθερες, και ότι οι έλεγχοι συνεχίζονται. Επιπλέον, η Ηλέκτρα Κούτρα, δικηγόρος που εκπροσωπεί το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, ανέφερε στην οργάνωση πως τέθηκε αυθαίρετα υπό κράτηση και δέχθηκε εκφοβισμούς από την αστυνομία, όταν πήγε να δει κάποιους από τους πελάτες της σε αστυνομικό τμήμα στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Ιούνιο.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη της χώρας προσπάθησε να δικαιολογήσει τις ενέργειες ως μια προσπάθεια να «βελτιωθεί η εικόνα» των περιοχών της Θεσσαλονίκης, λέγοντας ότι είχαν ως στόχο την αντιμετώπιση της πορνείας και τη βελτίωση της ασφάλειας και την «εικόνα [της πόλης]».
Η θέσπιση της διάταξης για πρώτη φορά το Μάιο του 2012, είχε ως αποτέλεσμα εκατοντάδες εργαζόμενοι του σεξ, χρήστες ναρκωτικών και μετανάστες να συλληφθούν, να μεταφερθούν σε αστυνομικά τμήματα και να υποβληθούν αναγκαστικά σε τεστ HIV. Η διάταξη ανακλήθηκε πριν ένα μήνα από την προηγούμενη αναπληρώτρια υπουργό Υγείας, Φ. Σκοπούλη, ως αποτέλεσμα της σοβαρής κριτικής που έλαβε από διεθνείς φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και από εθνικές και διεθνείς ΜΚΟ, περιλαμβανομένης και της Διεθνούς Αμνηστίας.
Τα ονόματα, τα προσωπικά στοιχεία και φωτογραφίες είκοσι εννέα γυναικών που υποβλήθηκαν σε αναγκαστικά τεστ για τον HIV πέρυσι και βρέθηκαν να είναι φορείς του ιού, δημοσιεύθηκαν στα μέσα ενημέρωσης με το πρόσχημα της προστασίας της δημόσιας υγείας. Κατηγορούμενες από τα μέσα ενημέρωσης ότι είναι «πόρνες» και «ωρολογιακές βόμβες για την υγεία», κρατήθηκαν επί μήνες, αφού κατηγορήθηκαν για το αδίκημα της «πρόκλησης βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης». Τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο του 2013, οκτώ από τις γυναίκες αθωώθηκαν και αφέθηκαν ελεύθερες. Οι υπόλοιπες επίσης αφέθηκαν ελεύθερες, ενώ για δώδεκα από τις γυναίκες οι κατηγορίες κακουργήματος εναντίον τους μετατράπηκαν σε μικρότερα αδικήματα.
Στοχοποιώντας δυσανάλογα τις ευάλωτες ομάδες, περιλαμβανομένων των διεμφυλικών ατόμων, των εργαζομένων του σεξ, και των άνθρωπων που ζουν με τον ιό HIV, τα νέα μέτρα απλώς θα τους περιθωριοποιήσουν ακόμα περισσότερο και θα τους αφήσουν εκτεθειμένους σε περαιτέρω παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η οργάνωση επιθυμεί να εκφράσει την έντονη ανησυχία της, και καλεί τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν την παρενόχληση των ευάλωτων ομάδων και να αποσύρουν αμέσως τη ρύθμιση αυτή. Επιπλέον, η οργάνωση καλεί τις ελληνικές αρχές να διεξαγάγουν άμεση, αμερόληπτη έρευνα σχετικά με την καταγγελθείσα αυθαίρετη κράτηση της Ηλέκτρας Κούτρα, νόμιμης εκπροσώπου των διεμφυλικών γυναικών.
Επιπλέον Πληροφορίες
Η Διεθνής Αμνηστία επιθυμεί να τονίσει ότι οι πρωτοβουλίες πρόληψης του HIV πρέπει να βασίζονται σε αποδεικτικά στοιχεία σύμφωνα με το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι εξετάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται εθελοντικά και να συνοδεύονται από συμβουλευτική πριν και μετά την εξέταση, για να εξασφαλίζεται ότι τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν έγκυρη και ενημερωμένη συγκατάθεση για εξετάσεις και θεραπεία.
Τα εξαναγκαστικά τεστ HIV και η ποινικοποίηση της εργασίας του σεξ και της μετάδοσης ιού HIV ή της έκθεσης σε αυτόν έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως αντίθετα προς τους στόχους της δημόσιας υγείας. Για να είναι αποτελεσματικές οι πρωτοβουλίες για πρόληψη του HIV, τα άτομα πρέπει να αισθάνονται σίγουρα ότι μπορούν να εξεταστούν εθελοντικά για τον ιό HIV χωρίς το φόβο των συνεπειών ή της ποινικοποίησης. Όπου υπάρχουν ποινικές κυρώσεις, τα άτομα είναι λιγότερο πιθανό να έρθουν για εξέταση.
Σύμφωνα με το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, περίπου 50-60 διεμφυλικές γυναίκες συνελήφθησαν και εξαναγκάστηκαν να υποβληθούν σε τεστ HIV μετά τη θέσπιση της διάταξης του περασμένου έτους.
Εκπρόσωποι του Σωματείου ενημέρωσαν τη Διεθνή Αμνηστία ότι οι συλλήψεις των διεμφυλικών γυναικών στη Θεσσαλονίκη γίνονταν ακόμη και όταν οι διεμφυλικές γυναίκες ήταν στο αυτοκίνητό τους ή πήγαιναν να αγοράσουν κάτι, και ότι κατά τη διάρκεια της κράτησής τους υποβλήθηκαν σε υβριστικά σχόλια και διακρίσεις. Πολλές από αυτές σταματήθηκαν και εν συνεχεία κρατήθηκαν στα αστυνομικά τμήματα με τον ίδιο τρόπο περισσότερες από μία φορά. Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε επίσης σε μερικές από τις συλληφθείσες διεμφυλικές γυναίκες, που περιέγραψαν το φόβο τους μετά την παρενόχλησή τους.
Οι διακρίσεις και η βία εναντίον των διεμφυλικών ατόμων είναι ευρέως διαδεδομένες στην Ελλάδα. Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με ένα διεμφυλικό κορίτσι που φοιτούσε σε εσπερινό σχολείο και περιέγραψε πως είχε υποστεί διακρίσεις από τις σχολικές αρχές, αλλά και εκφοβισμό και σωματικές απειλές από τους συνομηλίκους της. Τα διεμφυλικά άτομα αποτελούν στόχους βίας από μη κρατικούς φορείς σε τακτική βάση και συχνά παρενοχλούνται από την αστυνομία, όπως δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών τον περασμένο Μάρτιο, κατά τη διάρκεια ερευνητικής αποστολής στην Αθήνα.