Μισοί και αρρωστημένοι άνθρωποι για μια ‘’υγιή’’ οικονομία;

Βάσω Μαλγαρινού 

Τις προηγούμενες μέρες, ίσως  ακούσατε πως στο Κιλκίς έκλεψαν το κοινωνικό παντοπωλείο που λειτουργεί στην πόλη. Μπορούμε λίγο να φανταστούμε σε τι κατάσταση βρίσκεται κάποιος που αποφασίζει να στερήσει όσα πηγαίνουν (ή θα έπρεπε να πηγαίνουν) σε ανθρώπους που κυριολεκτικά πεινάνε;
Και πώς μπορείς να καταδικάσεις κάποιον που και ο ίδιος ενδέχεται να πεινάει;

Είναι εν γένει αυτή η λύση που πρέπει να δώσουμε; Να περιμένουμε να φτάσουμε στην απόλυτη εξαθλίωση και να ζητάμε έπειτα ή να παρακαλάμε για μια σακούλα με τρόφιμα;

Όλες τις κοινωνικές παροχές που είχαμε ως τώρα- όσοι τις είχαμε γιατί πάντα κάποιοι μένουν απ’ έξω- δε μας τις χάρισαν, τις διεκδικήσαμε και τις κερδίσαμε με χρόνια αγώνων και συγκρούσεων.

Οι αντιφάσεις που βιώνουμε καθημερινά είναι εξοργιστικά παράλογες. Με τα επιτεύγματα της επιστήμης, της τεχνολογίας και της εργασίας έχουμε την αντικειμενική δυνατότητα να ζούμε όλοι καλύτερα δουλεύοντας λιγότερο και να απολαμβάνουμε ποιοτικές κοινωνικές παροχές, σε αρμονία πάντα με τη φύση και όχι καταστρέφοντάς την. Ας μην ξεχνάμε πως είμαστε το πιο μορφωμένο εργατικό (και άνεργο, προφανώς) δυναμικό μέχρι σήμερα.

Σκεπτόμενη τις αντιφάσεις που βιώνουμε, θυμήθηκα τον Έριχ Φρομ, ο οποίος στο βιβλίο του «Η επανάσταση της ελπίδας» (1968), λέει: «Προς το παρόν, ένα από τα πιο σοβαρά συμπτώματα του συστήματός μας είναι το γεγονός ότι η οικονομία μας στηρίζεται πάνω στην παραγωγή όπλων (συν τη διατήρηση ολόκληρου του αμυντικού μηχανισμού) και στην αρχή της μέγιστης δυνατής κατανάλωσης. Έχουμε ένα οικονομικό σύστημα που λειτουργεί καλά μονάχα αν μετατρέψουμε το άτομο σε ολοκληρωτικά απαθή καταναλωτή, με αποτέλεσμα να το απονεκρώσουμε και μονάχα αν έχουμε δημιουργήσει μια γραφειοκρατία που κάνει το άτομο να νιώθει ανίσχυρο.
Βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα τραγικό άλυτο δίλημμα; Πρέπει να δημιουργήσουμε  αρρωστημένους ανθρώπους για να έχουμε ‘’υγιή’’ οικονομία ή είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε τους υλικούς πόρους μας, τις εφευρέσεις μας, τα κομπιούτερ μας με τρόπο που να εξυπηρετούν τους σκοπούς του ανθρώπου;»

Η σημερινή πραγματικότητα έρχεται, όπως έχει φανεί, σε απόλυτη αντίθεση με αυτό που μπορούμε και αξίζουμε: εκατομμύρια άνεργοι παγκοσμίως στερούνται του δικαιώματος στην εργασία- στη χώρα μας σε κάποιους κλάδους η ανεργία έχει φτάσει στο 57%, οι μορφές απασχόλησης είναι ελαστικές είτε μερικής απασχόλησης είτε φτάνουν στο άλλο άκρο με απλήρωτες υπερωρίες του ήδη υπάρχοντος εργατικού δυναμικού υπό την απειλή των απολύσεων. Οι συλλογικές συμβάσεις έχουν διαλυθεί με συνοπτικές διαδικασίες.

Ο αγροτικός πληθυσμός αφήνεται έρμαιο στα χέρια των πολυεθνικών και των τυποποιημένων σπόρων, ενώ η κοινή αγροτική πολιτική έχει οδηγήσει τα τελευταία 30 χρόνια σε μείωση των αγροτών από το 31% το 1981 στο 7% σήμερα. Ειδικά την τελευταία δεκαετία οι αγρότες μειώθηκαν κατά 35%, το εισόδημα τους κατά 19% ενώ το 50% της γης καθώς και το 60% της παραγωγής συγκεντρώθηκε στα χέρια του 6% των μεγαλοαγροτών.

Συγχρόνως, τα δημόσια νοσοκομεία, η δημόσια παιδεία και όλος ο δημόσιος τομέας, αντί να αναβαθμιστεί και να εκσυγχρονιστεί βαδίζει γοργά στην πλήρη ιδιωτικοποίηση και διάλυση. Ό,τι χτίσαμε μέχρι τώρα ξεπουλιέται, χαρίζεται σε ιδιώτες ή υποθηκεύεται στους δανειστές. Επί λέξει συμφωνείται πως «κανένα από τα περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού δημοσίου δεν εξαιρείται, λόγω εθνικής κυριαρχίας, από τη δικαιοδοσία κατάσχεσης, συντηρητικής ή αναγκαστικής για λογαριασμό των δανειστών».

Θύματα αυτών των πολιτικών χιλιάδες άνθρωποι που καταδικάζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην ανέχεια, ακόμα και στο θάνατο. Γιατί αν είσαι π.χ. καρκινοπαθής και δεν μπορείς να πληρώσεις για την φαρμακευτική αγωγή μάλλον εκεί οδηγείσαι. Τα παραδείγματα πάμπολλα. Πόσες φορές τη μέρα μαθαίνουμε πλέον για ανθρώπους που αυτοκτόνησαν ή έστω προσπάθησαν; Ας μη ξεχνάμε πως οι υπαίτιοι είναι άλλοι, πως πρόκειται για θύματα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που ακολουθούνται και πως έχουμε χάσει ήδη πολλούς από τη δική μας πλευρά.

Δε χρειάζεται να πάμε μακριά. Σύμφωνα έρευνα του Ινστιτούτου ψυχικής υγιεινής, ο νομός μας είναι από τους πρώτους ως προς το ποσοστό αύξησης των αυτοκτονιών. Οι πρωτιές των τελευταίων ετών έχουν να κάνουν με την ανεργία, το χάσιμο της στέγης,  την πείνα, τη φτώχεια, τις αυτοκτονίες και κάποιοι εξακολουθούν να επιμένουν πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος και οποιαδήποτε εναλλακτική είναι ουτοπική. Ενώ αυτή η δυστοπία που ζούμε είναι ρεαλιστική;!

Αυτή η άθλια συγκυβέρνηση, με στηρίγματα το ΔΝΤ και την ΕΕ συνεχίζει να επιβάλλει τις καταστροφικές πολιτικές της, χωρίς, όμως, να μπορεί πλέον να συμμαχήσει με κοινωνικές ομάδες ή να δώσει την ψευδαίσθηση ότι βγαίνουμε από την κρίση και ότι η περιβόητη ανάπτυξη έρχεται. Μοναδικά ερείσματα ο φόβος και η τρομοκρατία, είτε σε επίπεδο ιδεολογίας μέσω των Μέσων Μαζικής Εξαπάτησης είτε με την άμεση βία των κατασταλτικών μηχανισμών της και την ποινικοποίηση οποιουδήποτε αγώνα και οποιασδήποτε αντίστασης. Μπορούμε να δούμε εδώ τα πρόσφατα παραδείγματα της δίωξης των 20 συναγωνιστών στη Χαλκιδική (και το γενικότερο κλίμα κατατρομοκράτησης που επικρατεί εκεί- από απαγωγές μέχρι βασανισμούς), την καταδίκη των 3 συνδικαλιστών των ΟΤΑ για τη συμμετοχή τους σε κινητοποιήσεις συναδέλφων τους, τη δίωξη του προέδρου των εργαζομένων στο μετρό. Πρόκειται για ενδεικτικά παραδείγματα των τελευταίων 10 ημερών, η λίστα είναι ατέλειωτη…

Η κρίση, όμως, δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Είναι κρίση αυτού του συστήματος. Κινητήρια δύναμη θεωρείται η αγορά και το κέρδος. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται μονάχα ως αριθμοί για στατιστικές. Ο πλούτος που εμείς παράγουμε πηγαίνει στους λίγους. ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ και κυβερνήσεις υπηρετούν τα συμφέροντα των λίγων και όχι του λαού.

Να σημειώσουμε εδώ πως οι μετανάστες δεν είναι παρά θύματα της φτώχειας και των ιμπεριαλιστικών πολέμων του ΝΑΤΟ. Πόσα δις έχουν δοθεί για εξοπλισμούς ελληνικών στρατευμάτων στις εκστρατείες του ΝΑΤΟ κατά των λαών όλου του κόσμου, από τη Γιουγκοσλαβία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, μέχρι τώρα πρόσφατα το Μάλι; Άνθρωποι που προσπαθούν να βρουν καταφύγιο αντιμετωπίζουν το ρατσισμό και δέχονται δολοφονικές επιθέσεις. Αλλά βέβαια, μεγάλη απειλή φαντάζουν για μας τους Έλληνες τα παιδιά που βρέθηκαν ξεβρασμένα σε παραλίες τον προηγούμενο μήνα. Έχει μετρήσει, άραγε, κανείς πόσοι άνθρωποι έχουν πνιγεί στις κατά τ’ άλλα όμορφες θάλασσές μας από την αρχή της χρονιάς; Πέρσι; Πρόπερσι; Καμία αξία δε δίνεται στις ανθρώπινες ζωές.
Αντίθετα, οι μεγαλοεταιρείες έχουν κάθε δικαίωμα να μετακινούνται ελεύθερα. Τα σύνορα δεν ισχύουν για τις πολυεθνικές, μόνο για τους φτωχούς.

Θεωρούμε ότι μας χωρίζει το φύλο, η φυλή, η ομάδα, η θρησκεία και ξεχνάμε αυτό που επιμελώς μας αποκρύπτεται, την ταξική πλευρά μας. Γιατί η αντίπαλη πλευρά γνωρίζει πως αν το συνειδητοποιήσουμε θα τα βρει σκούρα. Με ποιον μπορεί να έχουμε ίδια συμφέροντα, με έναν, λόγου χάριν, δάσκαλο στην Αλβανία, έναν εργάτη στην Τουρκία ή με τον κάθε Μπόμπολα στην Ελλάδα;

Η έξοδος από την κρίση απαιτεί ανατροπή της επίθεσης που βιώνουμε και του εκμεταλλευτικού συστήματος στο οποίο ζούμε. Απαιτεί να χάσουν οι λίγοι την εξουσία και τον πλούτο και να περάσει αυτός σε εμάς που τον παράγουμε.
Σύμφωνα και με το πρόγραμμά μας, η έξοδος από την κρίση απαιτεί την ανακατανομή του πλούτου, τη μη αναγνώριση και τη μονομερή διαγραφή του χρέους, την ακύρωση των μνημονίων.

Αναγκαία είναι η έξοδος από την ΕΕ, την ΟΝΕ και το σφαγείο του ΝΑΤΟ. Η επιλογή της εξόδου δεν είναι δρόμος ρόδινος, οι δυσκολίες θα είναι πολλές, η παραμονή μας όμως έχει και θα συνεχίσει να έχει σίγουρα μεγαλύτερο κόστος για το κοινωνικό σύνολο. Απαραίτητη και η εθνικοποίηση στρατηγικής σημασίας και μεγάλων επιχειρήσεων καθώς και αυτή των τραπεζών με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο.

Για να γίνουν όλα τα παραπάνω πράξη, χρειάζεται ένα μέτωπο ρήξης και ανατροπής, με ανασυγκροτημένο εργατικό κίνημα και ταυτόχρονη συσπείρωση των αντικαπιταλιστικών δυνάμεων.

Είναι ώρα οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι να πάψουν να είναι παθητικοί τηλεθεατές αλλά να γίνουν πρωταγωνιστές τον εξελίξεων, δημιουργώντας τους όρους για την κοινωνική απελευθέρωση και διεκδικώντας όχι μόνο όσα έχουμε χάσει, αλλά όλα όσα μας ανήκουν και μας αξίζουν.

*Παρέμβαση στην εκδήλωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο Κιλκίς στις 4/4/2013, συμπυκνώνοντας τον  συλλογικό προβληματισμό της Τοπικής Επιτροπής