Από το κακό στο χειρότερο απασχόληση, έσοδα και δημόσιο χρέος

(Πριν, 12 Μαΐου 2013)

Συνεχής αύξηση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας και των κερδών της Γερμανίας από την κρίση

Διαβάζοντας το πρωτοσέλιδο δημοσίευμα του οικονομικού ενθέτου των Νέων, την Πέμπτη 9 Μαΐου, νόμιζες ότι αναφερόταν σε άλλη χώρα ή σε άλλη εποχή: «Τα πρώτα αισιόδοξα μηνύματα για αναστροφή του κλίματος στην ελληνική οικονομία στέλνουν οικονομικοί δείκτες που αφορούν την αγορά εργασίας και την αύξηση των προσλήψεων, τα έσοδα του προϋπολογισμού και τη μείωση του κόστους δανεισμού της χώρας από τις ξένες αγορές»! Στον αντίποδα αυτών των ενέσεων αισιοδοξίας η πραγματικότητα και στους τρεις παραπάνω τομείς – αγορά εργασίας, δημοσιονομική ισορροπία και δημόσιο χρέος – γίνεται ολοένα και πιο ζοφερή, διαψεύδοντας την επιχείρηση αναστροφής της πραγματικότητας που επιχειρεί το Μαξίμου.

Μάρτυρας είναι ακόμη κι αυτή η έκθεση του ΔΝΤ που δόθηκε στη δημοσιότητα με ημερομηνία 3 Μαΐου 2013 η οποία παρότι μπορεί να διαφημίστηκε από τον φιλο-κυβερνητικό Τύπο ως τεκμήριο επιτυχίας για την κυβέρνηση, στην πραγματικότητα  δεν κάνει τίποτε παραπάνω από το να επικροτεί μια αδίστακτη πολιτική ηγεσία, η οποία ενθαρρύνεται να εφαρμόσει ακόμη πιο πιστά και με μεγαλύτερη αδιαλλαξία μια πολιτική η οποία έχει καταγράψει κραυγαλέες αποτυχίες. Τρεις ειδικότερα είναι οι συστάσεις που διατυπώνονται προδιαγράφοντας νέους γύρους αντιλαϊκών μέτρων.

Η πρώτη εστιάζεται στο μέτωπο των φορολογικών εσόδων, υποδεικνύοντας την ελλιπή φορολόγηση πλουσίων και αυτοαπασχολουμένων. Πρόκειται για διαπίστωση που συσκοτίζει την απροθυμία Τρόικας και κυβέρνησης να φορολογήσουν τον πλούτο, από την μια, κι από την άλλη, την αδιάκριτη υπερφορολόγηση που έχει επιβληθεί στους αυτοαπασχολουμένους, μέσω «κεφαλικών» φόρων όπως είναι το τέλος των επιτηδευματιών, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τους πιο φτωχούς ενώ τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα, σχεδιασμένα, πέφτουν στα μαλακά. Ενδεικτικό είναι ότι με βάση τους όρους εφαρμογής του τέλους επιτηδεύματος ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ πληρώνει 600 ευρώ ενώ ένας φούρνος ή ένα μανάβικο που βρίσκεται ακριβώς δίπλα πληρώνει 1.000 ευρώ…

Εκεί όμως που περισσεύει η υποκρισία είναι στο θέμα των τιμών, όταν έκπληκτο το ΔΝΤ διαπιστώνει πως παραμένουν στο ύψος τους και ζητάει στη συνέχεια επιτάχυνση της απελευθέρωσης των λεγόμενων κλειστών επαγγελμάτων. Μα όπως δήλωσε ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, την Πέμπτη 9 Μαΐου, μέσα σε τρία χρόνια έχει απελευθερωθεί το 72% των 343 κλειστών επαγγελμάτων, απογοητεύοντας όχι μόνο όσους ήλπιζαν πως θα πέσουν οι τιμές, αλλά και πλήθος μελετών που προδιέγραφαν ακόμη κι αύξηση του ΑΕΠ. Κατά 15% για παράδειγμα υπολόγιζε μελέτη του ΙΟΒΕ την αύξηση του προϊόντος σε βάθος πενταετίας, κάνοντας είναι η αλήθεια μια παραδοχή: ότι τα οφέλη από την συμπίεση του εγγυημένου περιθωρίου κέρδους που απολάμβαναν τα μεσαία στρώματα θα διαχεόταν στην κοινωνία. Υπέθεταν δηλαδή πως η Φίλιπ Μόρις θα φτηνύνει τα προϊόντα καπνού μόλις αποκτήσει το δικαίωμα δημιουργίας δικτύων αποκλειστικής διανομής και δεν θα σπεύσει να δημιουργήσει ολιγοπωλιακές καταστάσεις όπως την κατηγορούν οι πρατηριούχοι που την έχουν μάλιστα μηνύσει γι’ αυτή την επιλογή της. Στην τσέπη της εργοδοσίας κατέληξαν και τα οφέλη τα οποία αποκόμισε από την μέχρι σήμερα πτώση των μισθών που σε ό,τι αφορά τον κατώτατο μισθό και με βάση υπολογισμούς της Γιουροστάτ από το 2009 μέχρι το 2012 έχει μειωθεί σε επίπεδα ρεκόρ κατά 20,8%, όταν ακόμη και σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ουγγαρία αυξήθηκε αντίστοιχα κατά 13,7%, 14,1%, 20,4% και 26,1%! Ακόμη κι αυτή η μικρή μείωση στην τιμή των προϊόντων την οποία θεωρητικά επιτρέπει το γεγονός ότι το ύψος της μισθολογικής δαπάνης επηρεάζει την τελική τιμή κατά 21,7%, σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία, έμεινε στα χαρτιά. Κλείνοντας τα μάτια σε αυτή την πραγματικότητα που θέλει την φιλελευθεροποίηση να μην μειώνει τις τιμές η κυβέρνηση υποσχέθηκε το άνοιγμα με διαδικασίες εξπρές μάλιστα 40 ακόμη κλειστών επαγγελμάτων και μια περαιτέρω μείωση μισθών, μέσω της κατάργησης της μετενέργειας και της ισχύος της εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας κι άλλων 49 κλαδικών, που θα επιφέρει άμεσα οριζόντιες μειώσεις μισθών σε 1 εκατομμύριο εργαζόμενους. Αποδεδειγμένα όμως πλέον, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι αυτά τα μέτρα στοχεύουν σε μία και μόνη κατεύθυνση: την υποστήριξη της ιδιωτικής κερδοφορίας, ως μέσο υπέρβασης της δομικής κρίσης, και τίποτε άλλο.

Η τρίτη «δυσλειτουργία» που εντοπίζει το ΔΝΤ έγκειται στο «ταμπού» της απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων, καλώντας την κυβέρνηση να αποκαταστήσει “συνθήκες ισότητας” με τον ιδιωτικό τομέα, όπου οι απολύσεις είναι ελεύθερες με αποτέλεσμα η ανεργία να έχει αγγίξει επίπεδα ρεκόρ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πλήττοντας τον Φεβρουάριο το 27% του εργατικού δυναμικού! Η επέκταση των απολύσεων και στον δημόσιο τομέα θα δώσει νέα ώθηση στην ανεργία που αργά ή γρήγορα θα πλήττει το 35%. Τη δική της συνεισφορά στην αύξηση της ανεργίας, που διαψεύδει τις κυβερνητικές προσπάθειες αλλαγής κλίματος, έχει πέραν της απόλυσης των δημοσίων υπαλλήλων και το κύμα φυγής από την Ελλάδα ακόμη και κερδοφόρων επιχειρήσεων, υπό την μορφή μεταφοράς έδρας, προκειμένου να αποφύγουν τα προβλήματα που δημιουργεί κυρίως στην χρηματοδότηση η εθνικότητά τους, το γεγονός δηλαδή ότι προέρχονται από μια χρεοκοπημένη χώρα. Τελευταίο κρούσμα, μετά την Κόκα Κόλα και την Φάγε, ο όμιλος Μυτιληναίου που ανακοίνωσε την ίδρυση θυγατρικής στην Ελβετία, μέσω της οποίας θα ελέγχει τις εμπορικές δραστηριότητες στον τομέα της μεταλλουργίας.

Παταγώδης αποτυχία ωστόσο καταγράφεται και στον τομέα των δημοσίων εσόδων. Οι κυβερνητικές επευφημίες, όπως εκφράστηκαν από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών, Γ. Σταϊκούρα, που δήλωσε προχθές Παρασκευή 10 Μαΐου ότι «ο Απρίλιος είναι ο πρώτος μήνας που πιάσαμε το στόχο στα φορολογικά έσοδα» επισκιάζονται αν βάλουμε στον λογαριασμό κι αυτά που συστηματικά κρύβει η κυβέρνηση “κάτω από το χαλί” για να ωραιοποιήσει την εικόνα: μη επιστροφή φόρων σε πολίτες και επιχειρήσεις (επιστράφηκαν μόνο 325 εκ. από στόχο 870 εκ.), μη υλοποίηση επενδύσεων (με τις πραγματοποιημένες να υπολείπονται κατά 50% αυτών που είχαν προϋπολογισθεί) και κυρίως με ένα βουνό ανεξόφλητων υποχρεώσεων που φτάνει τα 8 δισ. ευρώ! Σε αυτό το πλαίσιο επιταχύνεται η απόλυση των δημοσίων υπαλλήλων και οι ιδιωτικοποιήσεις (με την πώληση 1.000 ακινήτων που περιλαμβάνουν ακόμη και τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Άγιου Κοσμά και το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στο Φάληρο), παρότι είναι δεδομένο ότι τα οφέλη θα είναι βραχυπρόθεσμα ενώ, μακροχρόνια, η εκποίηση κρατικής περιουσίας μόνο ζημιές προκαλεί στα δημόσια ταμεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αποκαλύψεις τριών δήμων που συνορεύουν με το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, βάσει των οποίων οι επιχειρήσεις που λειτουργούν στα όρια του δεν καταβάλλουν καν δημοτικά τέλη, τα οποία ανέρχονται σε 7 εκ. ευρώ ετησίως. Έτσι, ο λογαριασμός για την τελευταία πενταετία, μαζί με τις προσαυξήσεις, φτάνει τα 50 εκ. ευρώ. Αν σε αυτό το ποσό προσθέσουμε και τα 150 εκ. ευρώ που χρωστούν τα γερμανικά λαμόγια της Χόχτιφ από ΦΠΑ τον οποίο εισπράττουν χωρίς να αποδίδουν από την δεκαετία του ’90 ακόμη, σύμφωνα με απάντηση που είχε δώσει το Νοέμβριο του 2012 ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης σε ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ, Γ. Μιχελάκη, σχηματίζεται ένα υπέρογκο ποσό διαφυγόντων κερδών του δημοσίου λόγω ιδιωτικοποίησης, το οποίο ας μην εκπλαγούμε αν αποδειχθεί υψηλότερο των εσόδων που θα εισπράξει το ελληνικό δημόσιο αν και όποτε πουλήσει το δικό του μερίδιο στο αεροδρόμιο, που ανέρχεται σε 55%, απ’ το οποίο το 30% ανήκει στο ΤΑΙΠΕΔ. Ως προς το παρόν πάντως, οι Γερμανοί αδιαφόρησαν επιδεικτικά απέναντι στο αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης να προβούν σε συντονισμένη πώληση των μεριδίων τους και προχώρησαν μόνοι στην εκχώρηση μέρους των μετοχών τους στο Ελ. Βενιζέλος (και πέντε ακόμη διεθνή αεροδρόμια) σε ένα καναδικό ασφαλιστικό ταμείο.

Κενές περιεχομένου είναι τέλος κι οι κυβερνητικές μεγαλοστομίες για μείωση του κόστους δανεισμού της χώρας. Οι υπαινιγμοί που υπάρχουν εδώ για άμβλυνση του προβλήματος του δημόσιου χρέους ισοδυναμούν με απάτη. Με βάση την τριμηνιαία έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού της βουλής , που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, το δημόσιο χρέος συνεχίζει να αυξάνεται ανεξέλεγκτα παρότι η περυσινή αναδιάρθρωση θα επέφερε μια βραχυχρόνια μείωσή του. Αναφέρεται ειδικότερα πως «το χρέος της γενικής κυβέρνησης του έτους 2013 προβλέπεται ότι θα ανέλθει στα 346,2 δις. ευρώ ή 189,1% του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 13,5% του ΑΕΠ έναντι του 2012». Η αύξηση δηλαδή δεν παρατηρείται μόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ (από 175,6% του ΑΕΠ το 2012 σε 189,1% φέτος) που αυξάνεται κατά ένα μέρος λόγω μείωσης του ΑΕΠ αλλά ακόμη κι αν συγκρίνουμε το απόλυτο μέγεθός του, που το 2012 ήταν 340,6 δισ. ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο διαθέτει ξεχωριστή σημασία η εκτενής αναφορά που υπάρχει στην έκθεση του ΔΝΤ για το δημόσιο χρέος, όπου τονίζεται πως “το δημόσιο χρέος της Ελλάδας παραμένει πολύ υψηλό παρά την αναδιάρθρωση των ομολόγων που κατέχουν ιδιώτες και την πρόσφατη αναδιάρθρωση που υποστηρίχθηκε από τους επίσημους πιστωτές” (με την αναφορά να περιγράφει την μίνι αναδιάρθρωση του Νοεμβρίου του 2012 με την απόφαση του Γιούρογκρουπ). Η συγκεκριμένη αναφορά είναι περιττό να ειπωθεί πως δεν βρήκε θέση στον ελληνικό Τύπο ούτε ο σαφής υπανιγμός που γίνεται για την επερχόμενη “γίγα αναδιάρθρωση” του δημόσιου χρέους, το βάρος της οποίας θα επωμιστούν οι επίσημοι λεγόμενοι πιστωτές και κυρίως τα κράτη μέλη της ευρωζώνης που κατέχουν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος πλέον του δημόσιου χρέους της Ελλάδας. Ενδεικτικά στην έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού αναφέρεται πως τα δάνεια του μηχανισμού στήριξης το 2013 ανέρχονται σε 212,47 δισ., αντιπροσωπεύοντας το 61,37% του δημόσιου χρέους.

Οι απώλειες που θα καταγράψουν ωστόσο οι χώρες της βόρειας Ευρώπης, που έχουν την μεγαλύτερη συμβολή στα κονδύλια “διάσωσης”, θα είναι αμελητέες μπροστά στα κέρδη που έχουν αποκομίσει από την κρίση την τελευταία τριετία. Συγκεκριμένα την εβδομάδα που πέρασε έγινε γνωστό ότι η κεντρική τράπεζα της Φινλανδίας από τα ελληνικά, τα ισπανικά και πορτογαλικά ομόλογα κέρδισε 180 εκ. ευρώ το 2011, το 2012 κέρδισε 227 εκ. ευρώ και φέτος αναμένεται να κερδίσει 360 εκ.! Η Γερμανία την τριετία 2010-2012, λόγω των χαμηλότερων επιτοκίων με τα οποία δανείζεται (2 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο σε σχέση με ό,τι πλήρωνες πριν μια τριετία), εξοικονόμησε 10,2 δισ. ευρώ, με βάση μελέτη του ασφαλιστικού οργανισμού Αλιάνζ.  Με βάση την ίδια μελέτη, υπολογίζεται ότι τα συνολικά κέρδη (αθροίζοντας κι ό,τι θα εισρεύσει τα επόμενα χρόνια) για την Γερμανία θα ανέλθουν στα 67 δισ. ευρώ.

Επομένως πρώτον, πράγματι κάποιοι δικαιούνται να αισιοδοξούν λόγω της κρίσης, μόνο που δεν κατοικούν στο Νότο. Δεύτερο, όσα κι αν χάσουν οι πιστωτές μας από την επικείμενη αναδιάρθρωση, θα υπολείπονται των κερδών που έχουν συσσωρεύσει… Και πάλι κερδισμένοι δηλαδή θα είναι!